Η αρτηριακή υπέρταση είναι μια χρόνια κατάσταση κατά την οποία η πίεση του αίματος στα αρτηριακά αγγεία παραμένει συνεχώς αυξημένη. Η φυσιολογική αρτηριακή πίεση για έναν υγιή ενήλικα ανθρώπινο οργανισμό κυμαίνεται κάτω από 120/80 mmHg. Όταν οι τιμές υπερβαίνουν συστηματικά τα 140/90 mmHg, διαγιγνώσκεται υπέρταση.
Η αυξημένη αρτηριακή πίεση επιβαρύνει σημαντικά το καρδιαγγειακό σύστημα, καθώς η καρδιά αναγκάζεται να εργάζεται πιο έντονα για να αντλήσει το αίμα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακή ανεπάρκεια, στεφανιαία νόσο, εγκεφαλικό επεισόδιο και νεφρική βλάβη.
Στην Ελλάδα, περίπου το 30% του ενήλικου πληθυσμού πάσχει από υπέρταση, ποσοστό που αυξάνεται στο 60% για άτομα άνω των 65 ετών. Παρά την υψηλή συχνότητα, μόνο το 50% των υπερτασικών γνωρίζει την κατάστασή του, καθιστώντας την υπέρταση έναν "σιωπηλό δολοφόνο".
Η πρωτοπαθής υπέρταση αποτελεί το 90-95% των περιπτώσεων και δεν έχει συγκεκριμένο αίτιο, αλλά προκύπτει από συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Η δευτεροπαθής υπέρταση οφείλεται σε συγκεκριμένες παθήσεις όπως νεφρικές νόσους, ενδοκρινολογικές διαταραχές ή λήψη ορισμένων φαρμάκων.
Οι γενετικοί παράγοντες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο, καθώς το οικογενειακό ιστορικό αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης υπέρτασης. Η ηλικία αποτελεί επίσης καθοριστικό παράγοντα, με τον κίνδυνο να διπλασιάζεται κάθε δεκαετία μετά τα 55 έτη.
Οι παράγοντες τρόπου ζωής που συμβάλλουν στην ανάπτυξη υπέρτασης περιλαμβάνουν:
Συνοδά νοσήματα όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η χρόνια νεφρική νόσος και η άπνοια ύπνου αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης υπέρτασης.
Η υπέρταση αποκαλείται συχνά "σιωπηλή νόσος" καθώς στις περισσότερες περιπτώσεις δεν προκαλεί αισθητά συμπτώματα στα αρχικά στάδια. Πολλοί ασθενείς ζουν για χρόνια με υψηλή πίεση χωρίς να το γνωρίζουν, γεγονός που καθιστά την τακτική μέτρηση πίεσης απαραίτητη.
Η διάγνωση γίνεται μέσω επαναλαμβανόμενων μετρήσεων της αρτηριακής πίεσης με πιεσόμετρο. Απαιτούνται τουλάχιστον τρεις μετρήσεις σε διαφορετικές ημέρες για την επιβεβαίωση της διάγνωσης. Η 24ωρη καταγραφή πίεσης και η αυτοπαρακολούθηση στο σπίτι παρέχουν ακριβέστερα δεδομένα. Επιπλέον εξετάσεις περιλαμβάνουν ηλεκτροκαρδιογράφημα, εργαστηριακές εξετάσεις αίματος και ούρων για την αξιολόγηση επιπλοκών.
Η φαρμακευτική αντιμετώπιση της υπέρτασης βασίζεται σε πέντε κύριες κατηγορίες φαρμάκων, οι οποίες είναι διαθέσιμες στην ελληνική αγορά μέσω του ΕΟΠΥΥ και ιδιωτικά.
Τα φάρμακα όπως Enalapril, Lisinopril και Ramipril μειώνουν την πίεση αναστέλλοντας το ένζυμο μετατροπής της αγγειοτενσίνης. Προτιμώνται σε διαβητικούς ασθενείς.
Φάρμακα όπως Losartan, Valsartan και Telmisartan παρέχουν παρόμοια οφέλη με τους ACE αναστολείς με λιγότερες παρενέργειες.
Στην ελληνική αγορά διατίθενται πολλά συνδυαστικά σκευάσματα που περιέχουν δύο ή περισσότερα δραστικά συστατικά, διευκολύνοντας τη θεραπευτική συμμόρφωση των ασθενών.
Στην ελληνική αγορά διατίθεται μεγάλη ποικιλία αντιυπερτασικών φαρμάκων που καλύπτουν όλες τις θεραπευτικές κατηγορίες. Τα μονοσκευάσματα αποτελούν την πρώτη επιλογή για πολλούς ασθενείς, με δημοφιλή προϊόντα όπως το Co-Renitec (εναλαπρίλη), το Norvasc (αμλοδιπίνη), το Adalat (νιφεδιπίνη) και το Zestril (λισινοπρίλη).
Για ασθενείς που χρειάζονται συνδυαστική θεραπεία, υπάρχουν αποτελεσματικές επιλογές όπως το Co-Diovan (βαλσαρτάνη/υδροχλωροθειαζίδη), το Exforge (αμλοδιπίνη/βαλσαρτάνη) και το Aprovel Plus (ιρμπεσαρτάνη/υδροχλωροθειαζίδη). Τα γενόσημα σκευάσματα προσφέρουν οικονομικές λύσεις χωρίς συμβιβασμούς στην αποτελεσματικότητα.
Η φαρμακευτική αγωγή συνδυάζεται αποτελεσματικά με αλλαγές στον τρόπο ζωής για βέλτιστα αποτελέσματα. Ο περιορισμός του αλατιού σε λιγότερο από 5 γραμμάρια ημερησίως και η αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών αποτελούν βασικά διαιτητικά μέτρα.
Η τακτική άσκηση, όπως το γρήγορο περπάτημα για 30 λεπτά ημερησίως, και η διατήρηση υγιούς βάρους μειώνουν σημαντικά την αρτηριακή πίεση. Συμπληρώματα διατροφής όπως το μαγνήσιο, η βιταμίνη D και τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα μπορούν να υποστηρίξουν τη θεραπεία.
Η καθημερινή μέτρηση της πίεσης στο σπίτι και οι τεχνικές διαχείρισης στρες, όπως η μελέτη και η γιόγκα, ενισχύουν την αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Επισκεφτείτε άμεσα το γιατρό σας εάν η πίεση υπερβαίνει τα 180/110 mmHg ή εμφανίσετε συμπτώματα όπως δυσκολία στην αναπνοή ή θωρακικό άλγος.
