Η ναυτία κίνησης, γνωστή και ως κινητόσιστος, είναι μια συχνή διαταραχή που προκαλείται από την ασυμφωνία μεταξύ των αισθήσεων κατά τη διάρκεια της κίνησης. Το εσωτερικό αυτί, που είναι υπεύθυνο για την ισορροπία, στέλνει διαφορετικά σήματα στον εγκέφαλο από αυτά που λαμβάνουν τα μάτια και οι άλλες αισθήσεις. Αυτή η σύγκρουση πληροφοριών οδηγεί σε δυσφορία και ναυτία. Στατιστικά δεδομένα δείχνουν ότι περίπου το 25-30% του πληθυσμού εμφανίζει συμπτώματα ναυτίας κίνησης, με τις γυναίκες και τα παιδιά να επηρεάζονται συχνότερα. Η κατάσταση μπορεί να κυμαίνεται από ήπια δυσφορία έως σοβαρή ναυτία και εμετό, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής κατά τη διάρκεια των ταξιδιών.
Τα συμπτώματα της ναυτίας κίνησης εμφανίζονται συνήθως σταδιακά και μπορούν να διαφέρουν σε ένταση από άτομο σε άτομο. Τα πρώιμα σημάδια περιλαμβάνουν ελαφριά δυσφορία, αίσθηση βαρύτητας στο στομάχι και αυξημένη παραγωγή σάλιου. Καθώς η κατάσταση επιδεινώνεται, εμφανίζονται πιο έντονα συμπτώματα όπως ναυτία, ζάλη και εμετός. Συχνά παρατηρείται κρύος ιδρώτας, ωχρότητα, ταχυκαρδία και αίσθηση αδυναμίας.
Τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως μέσα σε λίγα λεπτά από την έναρξη της κίνησης και μπορούν να διαρκέσουν από ώρες έως μέρες, ανάλογα με τη διάρκεια της έκθεσης και την ευαισθησία του ατόμου.
Το ταξίδι με αυτοκίνητο είναι μια από τις πιο συχνές αιτίες ναυτίας κίνησης, ιδιαίτερα σε δρόμους με πολλές στροφές ή ανηφόρες. Η ανάγνωση ή η χρήση κινητού τηλεφώνου κατά τη διάρκεια του ταξιδιού επιδεινώνει τα συμπτώματα. Τα λεωφορεία και τα τρένα μπορούν επίσης να προκαλέσουν ναυτία, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν απότομες επιταχύνσεις ή επιβραδύνσεις.
Η θαλασσοναυτία είναι ίσως η πιο γνωστή μορφή ναυτίας κίνησης, προκαλούμενη από την κίνηση των κυμάτων. Ακόμη και έμπειροι ναυτικοί μπορεί να επηρεαστούν σε δύσκολες θαλάσσιες συνθήκες. Τα αεροπλάνα προκαλούν ναυτία κυρίως κατά την απογείωση, προσγείωση και σε περιπτώσεις αναταράξεων. Τα παιχνίδια λούνα παρκ, όπως ρόλερ κόστερ και περιστρεφόμενα παιχνίδια, είναι επίσης συχνές αιτίες ναυτίας κίνησης λόγω των απότομων και ακανόνιστων κινήσεων που προκαλούν.
Στην Ελλάδα διατίθενται αποτελεσματικές φαρμακευτικές λύσεις για την αντιμετώπιση της ναυτίας κίνησης. Τα αντιισταμινικά αποτελούν την πρώτη γραμμή θεραπείας, με δημοφιλή προϊόντα όπως η Δραμαμίνη και ο Βομιτάρεξ να είναι ευρέως διαθέσιμα σε ελληνικά φαρμακεία. Η σκοπολαμίνη, διαθέσιμη σε μορφή αυτοκόλλητων τσιρότων, προσφέρει μακράς διάρκειας προστασία.
Τα συμπληρώματα διατροφής με τζίντζερ αποτελούν φυσική εναλλακτική, ενώ τα ομοιοπαθητικά σκευάσματα κερδίζουν συνεχώς έδαφος. Για σοβαρές περιπτώσεις, οι γιατροί μπορούν να συνταγογραφήσουν ισχυρότερα φάρμακα.
Η έγκαιρη λήψη των φαρμάκων είναι κρίσιμη για την αποτελεσματικότητά τους.
Η χρήση φαρμάκων για τη ναυτία κίνησης μπορεί να συνοδεύεται από παρενέργειες που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη. Η υπνηλία και η μειωμένη εγρήγορση αποτελούν τις συχνότερες παρενέργειες, ιδιαίτερα με τα αντιισταμινικά. Αυτό καθιστά επικίνδυνη την οδήγηση ή τη χρήση μηχανημάτων μετά τη λήψη του φαρμάκου.
Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται σε παιδιά κάτω των 2 ετών και εγκύους γυναίκες, όπου η χρήση ορισμένων φαρμάκων αντενδείκνυται. Οι αλληλεπιδράσεις με αλκοόλ, αντικαταθλιπτικά και άλλα κεντρικά καταστολικά φάρμακα μπορούν να ενισχύσουν την υπνηλία. Συμβουλευτείτε πάντα τον φαρμακοποιό ή γιατρό σας πριν τη χρήση, ειδικά εάν λαμβάνετε άλλα φάρμακα ή έχετε προβλήματα υγείας.
Η βαθιά αναπνοή είναι μια από τις πιο αποτελεσματικές τεχνικές για την πρόληψη της ναυτίας κίνησης. Εισπνεύστε βαθιά από τη μύτη για 4 δευτερόλεπτα, κρατήστε την αναπνοή για 2 δευτερόλεπτα και εκπνεύστε αργά από το στόμα για 6 δευτερόλεπτα. Οι ασκήσεις προοδευτικής μυϊκής χαλάρωσης μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη μείωση του άγχους που συχνά επιδεινώνει τη ναυτία.
Η επιλογή της κατάλληλης θέσης στο μεταφορικό μέσο είναι κρίσιμη. Προτιμήστε τα μπροστινά καθίσματα στο αυτοκίνητο, το κέντρο του πλοίου ή καθίσματα πάνω από τις φτερούγες στο αεροπλάνο. Πριν το ταξίδι, αποφύγετε βαρύ φαγητό, λιπαρές τροφές και αλκοόλ. Προτιμήστε ελαφρύ γεύμα με κράκερς ή φρυγανιές.
Συμβουλευτείτε γιατρό εάν η ναυτία είναι σοβαρή ή επίμονη, εάν συνοδεύεται από έντονο εμετό ή εάν επηρεάζει σημαντικά την καθημερινότητά σας. Παιδιά και ηλικιωμένοι χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή και ειδικές συμβουλές ανάλογα με την ηλικία και τις ανάγκες τους.
